Σάκης Μαλαβάκης, εφ. Τα Νέα, 3/5/2013
Οι πολυεθνικές αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν
Βρισκόμαστε στη Νάπολι. Ένας κύριος εισέρχεται σε ένα από τα εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, caffè-bar της πρωτεύουσας της Καμπανίας. Παραγγέλνει έναν espresso και τον απολαμβάνει. Στη συνέχεια κατευθύνεται προς το ταμείο και ετοιμάζεται να πληρώσει. Ομως, αντί να πληρώσει μόνο τον δικό του καφέ πληρώνει ακόμη έναν, ο οποίος μένει «μετέωρος», στον αέρα, για τον επόμενο πελάτη, για εκείνον που δεν έχει χρήματα ούτε καν για έναν καφέ. Ο αποκαλούμενος από τους Ναπολιτάνους «caffè sospeso», από τοπική παράδοση τείνει να μετατραπεί σε παγκόσμιο φαινόμενο.
Πρόκειται για μια διακριτική πράξη γενναιοδωρίας. Για μια μορφή δωρεάς η οποία ξεπερνά και την υπεροψία αυτού του οποίου προσφέρει και την υποχρέωση ανταπόδοσης που ενδεχομένως να αισθάνεται αυτός που αποδέχεται την προσφορά, καθώς μεταξύ των δύο αγνώστων - ο ένας δίνει και ο άλλος παίρνει - μεσολαβεί ο ιδιοκτήτης του μπαρ. Η παράδοση ορίζει πως η πρακτική αυτής της «μετέωρης» προσφοράς - ένας καφές περιμένει κάποιον να έρθει να τον απολαύσει - άρχισε να εφαρμόζεται στη Νάπολι πριν από σχεδόν έναν αιώνα. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως η συνήθεια είχε σχεδόν εκλείψει - εξακολουθούσε να φυτοζωεί χάρη στις γραφικές αφηγήσεις των τουριστών. Στη συνέχεια, ο δήμαρχος της πόλης Λουίτζι Ντε Ματζίστρις αποφάσισε να θεσπίσει την «Ημέρα του μετέωρου καφέ» - Giornata del Caffè Sospeso -, η οποία εδώ και τρία χρόνια γιορτάζεται στις 10 Δεκεμβρίου. Σήμερα, αυτό το ναπολιτάνικο έθιμο αλληλεγγύης αναβιώνει χάρη στην κοινωνική ευαισθησία εκατοντάδων ανθρώπων σε δεκάδες χώρες του κόσμου.
ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ. Τον Μάρτιο ανακοινώθηκε ότι στη Βουλγαρία, μία από τις πιο φτωχές οικονομίες της ΕΕ, περίπου 150 εστιατόρια, καφέ και μπαρ στη Σόφια επέλεξαν να συνεταιριστούν όχι για προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα αλλά για να ανακουφίσουν τους άπορους συμπολίτες τους. Πώς; Παροτρύνοντας τους πελάτες τους να πληρώσουν και έναν δεύτερο καφέ ή ακόμη και ένα σάντουιτς, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση προσφέρεται σε ειδική, μειωμένη, τιμή. Το κίνημα των Αγανακτισμένων στη Γαλλία λανσάρισε την ιδέα στη σελίδα του στο facebook και πλέον τα καφέ και τα εστιατόρια που έχουν κρεμάσει στη βιτρίνα τους την επιγραφή «café en attente» («καφές εν αναμονή») είναι ήδη πάρα πολλά. Η Αμιρά Ντεβερσέρ, ιδιοκτήτρια του Kerlune Café στη Βρέστη της Βρετάνης είναι μέλος του δικτύου παγκόσμιου coffeesharing.com. Κάθε ημέρα, από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, υπενθυμίζει στους πελάτες της ότι το κατάστημα τους παρέχει τη δυνατότητα να προσφέρουν, ανώνυμα και διακριτικά, σε κάποιον που έχει ανάγκη. Κάθε ημέρα η Αμιρά Ντεβερσέρ αναρτά τις αποδείξεις των προπληρωμένων «μετέωρων καφέδων» στην πόρτα του μαγαζιού της, ώστε όσοι δεν έχουν χρήματα να τις δουν και να μπουν μέσα να πάρουν κάτι από όσα προσφέρονται. Και το ίδιο ακριβώς κάνουν περισσότεροι από 150 ιδιοκτήτες καφέ, μπαρ και εστιατορίων σε 103 πόλεις σε 14 χώρες, σε όλο τον κόσμο.
«ΜΕΝΟΥ». Στο Tam Tam Café στο Κεμπέκ του Καναδά, ο υπεύθυνος του καταστήματος έχει κρεμάσει δίπλα από το ταμείο έναν μικρό πίνακα πάνω στον οποίο είναι γραμμένες οι λέξεις «καφές» και «σάντουιτς». Οποτε κάποιος αποφασίζει να προσφέρει, πληρώνει και έπειτα σταυρώνει την επιλογή του για να είναι ορατή σε όλους η διαθεσιμότητα των «μετέωρων» προϊόντων.
Στον καιρό της κρίσης, η έκφραση συμπόνιας για τους χιλιάδες συνανθρώπους μας που υποφέρουν μέσω της προσφοράς ενός καφέ ή ενός σάντουιτς θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια πράξη μάταιη - αν όχι ματαιόδοξη - δίχως ουσιαστικό αντίκτυπο στην εξαιρετικά σκληρή ζωή τους.
Όμως, ακόμη και αν αυτό ισχύει, η πρακτική του «μετέωρου καφέ» δίνει την ευκαιρία σε όσους έχουμε (ακόμα) τη δυνατότητα να απολαύσουμε έναν καφέ να διαπιστώσουμε ότι κάποιοι άλλοι δεν την έχουν. Ο «μετέωρος καφές» αποτελεί μια στενόχωρη υπενθύμιση της ύπαρξης «μετέωρων ανθρώπων».
Τηγανητές πατάτες
Στο Βέλγιο, πέρα από τον «μετέωρο καφέ» υπάρχουν και οι «μετέωρες πατάτες», ενώ «μετέωρους καφέδες» προσφέρει και το Royal Café στη Λαμπεντούζα
Αλληλεγγύη
Η συνήθεια του «μετέωρου καφέ» καθιερώθηκε ως πράξη αλληλεγγύης από την πλευρά των πλούσιων Ναπολιτάνων των αρχών του περασμένου αιώνα προς τους φτωχούς συμπολίτες τους. Σήμερα, το Δίκτυο του Μετέωρου Καφέ – Rete del Caffè Sospeso – που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του δημάρχου της Νάπολι Λουίτζι Ντε Ματζίστρις, επιδιώκει και προωθεί την εφαρμογή αυτού του ιδιαίτερου τρόπου προσφοράς σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής.
Στο Iντερνετ
Με αφετηρία τη Νάπολι και την Ιταλία, η συνήθεια του «μετέωρου καφέ» εξαπλώνεται σε πάμπολλες πόλεις ανά την υφήλιο ως πράξη αλληλεγγύης στις ημέρες της κρίσης. Στο Διαδίκτυο, ο ιστότοπος Coffeesharing.com παρουσιάζει όλα τα μπαρ, τα καφέ και τα εστιατόρια του κόσμου που συμμετέχουν σε αυτήν την παγκόσμια, πλέον, πρωτοβουλία.
Σχόλια