Ο νέος νόμος και η εφαρμογή του από την πανεπιστημιακή κοινότητα
Ο νέος νόμος για τα πανεπιστήμια είναι πια πραγματικότητα. Οποιαδήποτε σύγκριση με την προηγούμενη ρύθμιση αποβαίνει καταλυτικά υπέρ του νέου νόμου. Βεβαίως και υπάρχουν αδυναμίες. Η εφαρμογή του στην πράξη θα τις αναδείξει και μπορούν μελλοντικά να διορθωθούν. Η πανεπιστημιακή κοινότητα - αγνοώντας μια θορυβώδη μειοψηφία - οφείλει να δώσει την αναγκαία συνέχεια με τους οργανισμούς και τους εσωτερικούς κανονισμούς που ο νέος νόμος προβλέπει και με τους οποίους παρέχεται η διεκδικούμενη αυτονομία και ευελιξία για τα πανεπιστήμιά μας.Αυτό όμως δεν αρκεί. Και δεν αρκεί γιατί το περίκλειστο που στεγανοποίησε το πανεπιστήμιο από την κοινωνία οδήγησε σε τερατογενέσεις.
Τερατογένεση πρώτη. Σε ποια χώρα του κόσμου υπάρχουν Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) και ταυτοχρόνως Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΤΕΙ); Οταν και τα ΤΕΙ μετεξελίχθηκαν άκριτα με νόμο σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ποια (στην ευχή) μπορεί να είναι η διαφορά τους από τα ΑΕΙ; Και επιτέλους: ποιες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας ικανοποιούνται με τη συγκεκριμένη «ανωτατοποίηση»; Στη Γερμανία, π.χ., για να ασκήσει κανείς το επάγγελμα του αισθητικού χρειάζεται τρία χρόνια σπουδές στο γυμνάσιο και έναν χρόνο σε δημόσια ή ιδιωτική σχολή αισθητικής, κάποιος στη Γερμανία δηλαδή μπορεί να ασκήσει το εν λόγω επάγγελμα στα 18 του χρόνια. Στην Ελλάδα απαιτούνται έξι χρόνια Μέση Εκπαίδευση (γυμνάσιο - λύκειο) και τέσσερα χρόνια (αν είναι δυνατόν!) φοίτηση σε ΑΤΕΙ!
Αν δεν θέλουμε λοιπόν να ομφαλοσκοπούμε, η λύση για τους διαθέτοντες κοινό νου είναι απλή και επείγουσα: τα ΤΕΙ πρέπει άμεσα να χαρακτηριστούν ανώτερες δημόσιες σχολές στις οποίες η φοίτηση δεν θα υπερβαίνει τα τρία χρόνια και η κατοχή του πτυχίου θα οδηγεί στην άσκηση συγκεκριμένου επαγγέλματος.
Τερατογένεση δεύτερη. Ο πανεπιστημιακός πληθωρισμός. Χωρίς κανένα σχεδιασμό στήθηκαν παντού ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, που ελάχιστα ανταποκρίνονται στα διεθνή δεδομένα. «Κάθε πόλη και πανεπιστήμιο, κάθε χωριό και ΑΤΕΙ», λες και η ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου θα προέλθει από την αύξηση των ενοικιαζόμενων δωματίων… Πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και τοπικοί παράγοντες προχώρησαν σε μια άκριτη δημιουργία πανεπιστημίων που βγάζουν… μάτι. Παράδειγμα: Οικονομικό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα και Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα! Δυο πανεπιστήμια δηλ. στην ίδια γειτονιά με τον ίδιο οικονομικό προσανατολισμό. Πανεπιστήμιο Πατρών και (Θεέ μου!) Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας και Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας και ταυτόχρονα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, λες και η Ελλαδίτσα μας εκτείνεται σε αποστάσεις Αυστραλίας ή Καναδά.
Τερατογένεση τρίτη. Ο πανεπιστημιακός πληθωρισμός δεν εκδηλώθηκε μόνο με την ίδρυση νέων πανεπιστημίων, αλλά και με τον πολλαπλασιασμό των πανεπιστημιακών τμημάτων στα ήδη λειτουργούντα. Πανεπιστημιακοί και πολιτικοί για τους δικούς τους λόγους προχώρησαν σε άκριτη δημιουργία τμημάτων, των οποίων ο πληθωρισμός αποτελεί αληθινό πέδικλο στην προσπάθεια για ποιοτική αναβάθμιση. Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, π.χ., υπάρχει και λειτουργεί Γενικό Τμήμα Δικαίου χωρίς φοιτητές και με περίπου 25 μέλη ΔΕΠ (καθηγητές δηλ. διαφόρων βαθμίδων) που αναζητούν εναγωνίως φοιτητικό ακροατήριο, όπως επίσης Τμήμα Κοινωνιολογίας και παράλληλα Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και βεβαίως Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής (με 200 τουλάχιστον εισακτέους έκαστον)! Στην Ελλάδα υπάρχουν τρία πανεπιστημιακά τμήματα Νομικής και τέσσερα Πολιτικής Επιστήμης. Δημιουργούν στρατιές άνεργων πτυχιούχων γιατί οι εισερχόμενοι φοιτητές δεν αντιστοιχούν στις ανάγκες της ελληνικής αγοράς εργασίας. Χρειάζεται επειγόντως μείωση…
Αφήνω τελευταίες τις πανεπιστημιακές εξειδικεύσεις και τα αντίστοιχα μαθήματα. Εδώ πρέπει κανείς να ελέγξει το νευρικό του σύστημα για να μπορέσει να παρακολουθήσει τα πράγματα. Επειδή, για παράδειγμα, ο καλός ερευνητής ασχολήθηκε με τη σεξουαλική ζωή του βατράχου σε περίοδο ανομβρίας, επιμένει αυτό να αναχθεί και σε διδακτέο μάθημα και να διανεμηθεί στον φοιτητή το αντίστοιχο ερευνητικό εγχειρίδιο ως διδακτικό βιβλίο! Υπερβολή; Νομίζετε. Αν σας συνοδεύσω στα άδυτα του πανεπιστημιακού χώρου, θα αισθανθείτε ή ντροπή ή θα γελάσετε ακατάσχετα.
Υπάρχει γιατρειά; Υπάρχει. Αμεση εφαρμογή του νέου νόμου με τον οποίο ανοίγεται το πανεπιστήμιο στην κοινωνία για να φωτιστούν οι τερατογενέσεις και μαχαίρι σε όλα τα τέρατα που έχουν γεννηθεί. Σήμερα, η ελληνική δημόσια διοίκηση σε όλο της το εύρος ένα μόνο μέτρο χρειάζεται επειγόντως: την περικοπή της κατά το ήμισυ. Αμέσως όλα τα προβλήματά της και οι αδυναμίες της θα αρθούν περίπου αυτόματα. Με ελάχιστες παρεμβάσεις. Επιτέλους, τον ορθολογισμό δεν υπηρετεί το πανεπιστήμιο;
ΥΓ. Οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν πρέπει να αμαυρώνουν τις λαμπρές οάσεις που υπάρχουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο, γιατί προφανώς δεν είναι όλα μαύρα. Πάντα υπάρχουν λαμπροί επιστήμονες - ακαδημαϊκοί δάσκαλοι με αστραφτερό ακαδημαϊκό ήθος, πρωτοποριακά πανεπιστημιακά τμήματα, κοπιαστική και θαυμαστή ερευνητική προσπάθεια.
Δονάτος Παπαγιάννης (καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), εφ. Τα Νέα, 14 Δεκεμβρίου 2011
Σχόλια