Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Θεοφάνης Γέμτος, βρέθηκε με εκπαιδευτική άδεια στο Πανεπιστήμιο του Φρέσνο (Καλιφόρνια) μια περιοχή παρόμοια με τη Θεσσαλία
Τι κοινό μπορεί να έχει η περιοχή του Φρέσνο στην Καλιφόρνια, με τη Θεσσαλία; Μπορεί ο κάμπος της Θεσσαλίας να ακολουθήσει μια διαφορετική αγροτική προοπτική πέρα από την παραδοσιακή, όπως συμβαίνει με την περιοχή Φρέσνο στην Καλιφόρνια;
Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Θεοφάνης Γέμτος, ο οποίος βρέθηκε με εκπαιδευτική άδεια στο Πανεπιστήμιο του Φρέσνο (Καλιφόρνια). Η περιοχή του Φρέσνο, όπως ο ίδιος εξηγεί είναι παρόμοια με τη Θεσσαλία δηλαδή μια πεδιάδα περιστοιχισμένη με βουνά.
Στοιχεία
Η περιοχή του Φρέσνο έχει 4.200.000 στρέμματα καλλιεργούμενη έκταση και 3.500.000 λειμώνες και βοσκοτόπους. Είναι μια περιοχή με πολύ μικρές βροχοπτώσεις αλλά σημαντικά έργα που έγιναν στη δεκαετία του 1960 και εξασφαλίζουν αρκετό νερό από φράγματα και άλλες αποθήκες νερού στα γύρω βουνά. Τα επιφανειακά νερά συμπληρώνουν με υπόγεια που αντλούν από αρκετά μεγάλα βάθη. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η κατανομή των καλλιεργειών στο Φρέσνο και στη Θεσσαλία. Όπως ο ίδιος στη συνέχεια υποστηρίζει, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να δούμε ότι δύο περιοχές με παρόμοιο κλίμα, έχουν διαφορετικές καλλιέργειες.Η Καλιφόρνια τροφοδοτεί όλες τις ΗΠΑ με λαχανικά ενώ εμείς εισάγουμε! Αυτό που έχει επίσης ενδιαφέρον είναι ότι από πλευράς εισοδήματος στην περιοχή του Φρέσνο, τονίζει ο κ. Γέμπτος, η μεγάλη καλλιέργεια προσφέρει το 8%, τα; λαχανικά το 33% και οι δενδρώδεις καλλιέργειες το 59%. (από την ετήσια έκθεση του Υπουργείου Γεωργία της Καλιφόρνια).
Είναι σαφές ότι τα λαχανικά και οι δενδρώδεις καλλιέργειες μαζί με την κτηνοτροφία δίνουν το κύριο εισόδημα στην περιοχή. Ποια είναι η εικόνα στη χώρα μας; Σύμφωνα με τον ίδιο, στη χώρα μας η γεωργία ακόμα και πριν από την κρίση αντιμετώπιζε σημαντικό πρόβλημα εισοδήματος. Μετά την αλλαγή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και την απελευθέρωση των τιμών οι περισσότερες καλλιέργειες βρέθηκαν να μη δίνουν άλλο εισόδημα εκτός από τις επιδοτήσεις. Η Ελληνική πολιτεία έκανε ότι έκανε από το 1981. Δεν έκανε τίποτα. Βολεύτηκε με τις επιδοτήσεις που άφηναν τους αγρότες με ένα μικρό εισόδημα που αποκτιόνταν άκοπα από το καφενείο. Η κύρια αγροτική πολιτική της χώρας είναι η διάθεση των επιδοτήσεων πριν ή μετά την 15 Δεκεμβρίου κάθε έτους. Βεβαίως με την αναμενόμενη μείωση των επιδοτήσεων τα επόμενα έτη θα δημιουργηθεί έντονο πρόβλημα εισοδήματος στις αγροτικές περιοχές. Αλλά βέβαια τότε θα είναι άλλος υπουργός ή κυβέρνηση να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά.
Τι θα έπρεπε να κάνουμε; Στο ερώτημα αυτό ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Γέμτος, εκτιμά ότι το παράδειγμα της Καλιφόρνια μας δίνει την εικόνα. Αλλά και λίγοι υπολογισμοί, προσθέτει θα μας βοηθούσαν σημαντικά να αποφασίσουμε. Μια μεγάλη καλλιέργεια σήμερα , διευκρινίζει, δίνει ένα ακαθάριστο εισόδημα της τάξεως των 60 έως 200 €/ στρέμμα. Μια καλλιέργεια λαχανικών ή οπωροφόρων δένδρων δίνει από 1000-4000 €/στρέμμα.
Τι θα σήμαινε αυτό για μια γεωργική περιοχή σαν τη Θεσσαλία; Σκεφτείτε, τονίζει, ότι μια αλλαγή μόνο του 20% των εκτάσεων από μεγάλη καλλιέργεια σε οπωροκηπευτικά θα αύξανε το ακαθάριστο εισόδημα των παραγωγών κατά περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο € το χρόνο, σχεδόν το μισό του συνόλου των επιδοτήσεων που εισπράττουν οι αγρότες όλης της χώρας. Αν σε αυτό προστεθούν και εισοδήματα από άλλες δραστηριότητες όπως η μεταποίηση των προϊόντων, οι μεταφορές κλπ η ωφέλεια θα είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Είναι δυνατή μια τέτοια λύση; Προφανώς ναι απαντά ο κ. Γέμτος, καθώς το κλίμα, το έδαφος και το ανθρώπινο δυναμικό είναι κατάλληλα για παραγωγή καλής ποιότητας προϊόντων. Επί πλέον με την είσοδο της Βουλγαρίας και Ρουμανίας η χώρα έχει οδική πρόσβαση χωρίς σύνορα. στην ΕΕ. Με την συνεχή βελτίωση των υποδομών των μεταφορών η πρόσβαση στις αγορές γίνεται γρήγορη και εύκολη. Παράλληλα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με την ανάπτυξη, δημιουργούνται ομάδες του πληθυσμού με υψηλά εισοδήματα που ζητούν συνεχώς προϊόντα διατροφής υψηλής ποιότητας. Τη ζήτηση αυτή μπορούμε να την καλύψουμε καθώς έχουμε εύκολη πρόσβαση.
Φαίνεται ότι στα επόμενα χρόνια, δεν παραλείπει να τονίσει, θα υπάρξει μια άλλη σημαντική ευκαιρία για ανάπτυξη κυρίως θερμοσκοπικών καλλιεργειών. Αναμένεται να δημιουργηθούν πολλές μονάδες καύσης βιομάζας για συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Η παραγόμενη θερμότητα (που είναι περισσότερη από τη μισή) πρέπει να αξιοποιηθεί. Προφανής χρήση για το χειμώνα είναι η θέρμανση θερμοκηπίων. Παράλληλα πολλές μονάδες παραγωγής πελέτας βιομάζας θα μπορούν να προμηθεύουν τα θερμοκήπια με χαμηλής αξίας πρώτη ύλη για θέρμανσή τους.
Είναι εύκολη αυτή η αλλαγή των καλλιεργειών; Αρκεί μια αλλαγή των καλλιεργειών για να βελτιωθεί η θέση των αγροτών; Προφανώς όχι. Χρειάζεται σκληρή δουλειά και μακροχρόνια για να πετύχει. Όχι μόνο από τους αγρότες αλλά και από μια σειρά παράγοντες της δημόσιας διοίκησης, των ερευνητικών φορέων της χώρας αλλά και άλλων κλάδων της οικονομίας όπως οι μεταφορές, η μεταποίηση γεωργικών προϊόντων κ.ά.
Κατά τη γνώμη του ένα σχέδιο προώθησης της καλλιέργειας οπωροκηπευτικών θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα στάδια. Πρέπει να γίνει μια σε βάθος μελέτη των απαιτήσεων των αγορών σε προϊόντα και τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Πρέπει να γίνει επίσης μια μελέτη για τις απαιτήσεις σε τυποποίηση, συσκευασία και πιστοποίηση των προϊόντων για κάθε αγορά, όπως και μια σειρά άλλη από διάφορες δράσεις και ενέργειες.
Αποστόλης Ζώης, εφ. Έρευνα, 9/2/2012
Σχόλια