Ένα από τα πλέον δημοφιλή αίτια που αναφέρονται στην δημόσια συζήτηση για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι ότι «τα έφαγαν οι πολιτικοί». Αυτό το επιχείρημα επιτρέπει σε έκαστον από εμάς να αρνείται να κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια προσαρμογής στην σημερινή κατάσταση (είτε πληρώνοντας μεγαλύτερους φόρους είτε δεχόμενος μείωση μισθών/συντάξεων) με το δικαιολογητικό ότι στο βαθμό που τα «έφαγαν» άλλοι, δηλαδή οι πολιτικοί, αυτοί και μόνο αυτοί θα πρέπει να πληρώσουν το τεράστιο χρέος και τα ελλείμματα που έχουν συσσωρευθεί. Αυτή η άποψη πλέον σήμερα θεωρείται τόσο αυτονόητη ώστε, αν τολμήσει κανείς να την αμφισβητήσει, θα θεωρηθεί αυτόματα, αν όχι παράφρων, τότε τουλάχιστον «πράκτορας» της τρόικας, της Μέρκελ, των Εβραίων και γενικώς όλων όσων έχουν συσσωρεύσει τόσα δεινά για τον ελληνισμό -από τις Θερμοπύλες μέχρι σήμερα.
Φυσικά το ότι κάτι θεωρείται «αυτονόητο» δεν είναι και κατ' ανάγκη αληθές. Η άποψη ότι ένας κύριος με μακριά γενειάδα έφτιαξε τον κόσμο σε επτά ημέρες θεωρείτο κάποτε από πολλούς ανθρώπους ως αυτονόητο, αλλά αυτή η άποψη -αν εξαιρέσουμε τις ΗΠΑ και την Ελλάδα- έχει μάλλον αρχίσει να υποχωρεί.
Υπάρχουν δυο κυρίως αντεπιχειρήματα που καταδεικνύουν πως ο ισχυρισμός ότι τα «έφαγαν» οι πολιτικοί είναι αναληθής. Το πρώτο αντεπιχείρημα το οποίο αναπτύσσει ο συνάδελφος Κώστας Στούπας του capital.gr, προσεγγίζει το πρόβλημα από την πλευρά του δημοσίου χρέους.
Το δεύτερο αντεπιχείρημα το οποίο προσεγγίζει το θέμα από την πλευρά του ετήσιου δημοσιονομικού ελλείμματος, προέρχεται από τον Κωνσταντίνο Γιαννόπουλο, πτυχιούχο Διοίκησης Επιχειρήσεων και τελειόφοιτο της Νομικής Σχολής Αθηνών.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι τα δυο κυριότερα πεδία στα οποία μπορούνε να «φάνε» οι πολιτικοί είναι τα δημόσια έργα και (σε μικρότερο βαθμό) οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου.
Αντεπιχείρημα 1: Τα συνολικά έξοδα για μεγάλα έργα στην Ελλάδα τα τελευταία 15 έτη δεν στοίχισαν μαζί με τις υπερτιμολογήσεις τους πάνω από 10 δις ευρώ (ΜΕΤΡΟ, Αττική Οδός, γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, αεροδρόμιο, Εγνατία κλπ.). Σ' αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τα έργα της Ολυμπιάδας που στοίχισαν κατά την πιο απαισιόδοξη εκτίμηση 13 δις ευρώ. Τέλος, ας προσθέσουμε και τις εξοπλιστικές δαπάνες που στοίχισαν στην πιο ακραία περίπτωση 35 δις ευρώ. Το σύνολο λοιπόν όλων των δραστηριοτήτων που προσφέρουν ευκαιρίες πλουτισμού για τους πολιτικούς ανέρχεται σε 58 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι οι πολιτικοί είχαν την δυνατότητα να εισπράξουν ως μίζες το (εξωπραγματικό) ποσοστό του 15%. Αυτό μας δίνει σύνολο 8,7 δις ευρώ. Πρόκειται πράγματι για ένα πολύ σοβαρό ποσό, όμως είναι σταγόνα στον ωκεανό στο δημόσιο χρέος των 350 δις που χρωστάει το ελληνικό κράτος! Τα άλλα 341,3 δις ποιός τα «έφαγε»;
Αντεπιχείρημα 2: To 2011 o προϋπολογισμός των δημοσίων δαπανών ανήλθε σε 8,5 δις ευρώ. Οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου (προμήθειες) ανήλθαν σε 2,29 δις ευρώ. Το σύνολο λοιπόν αυτών των δυο δυνητικών πηγών αθέμιτου πλουτισμού ανήλθε σε 10,79 δις. Αν υποθέσουμε πάλι (εξωπραγματικές) μίζες της τάξης του 15% , τότε «φαγώθηκαν» συνολικά 1,615 δις. Όμως το ποσό αυτό ισοδυναμεί μετα βίας στο 0,7% του ΑΕΠ! Αλλά το έλλειμμα, αν δεν κάνω λάθος, ήταν 13% του ΑΕΠ. Τα άλλα 12,3% του ΑΕΠ ποιός τα “έφαγε”;
Προφανώς οι πολιτικοί έχουν τεράστια ευθύνη για την οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε. Όχι όμως επειδή «τα έφαγαν» όπως επιμένουν να διατείνονται πολλοί συμπολίτες μας. Η ευθύνη τους βρίσκεται κυρίως στην δημιουργία και διαιώνιση του πελατειακού κράτους. Και στο πελατειακό κράτος, όπως το λέει και ο όρος, ωφελούνται επίσης και κυρίως «οι πελάτες». Οι οποίοι σε ένα δημοκρατικό και «φιλολαϊκό» σύστημα όπως το ελληνικό, δεν αποτελούν ένα καθόλου ευκαταφρόνητο μέγεθος -πιθανότατα να είναι άνω του 50% των ψηφοφόρων των δυο μεγάλων κομμάτων.
Τάκης Μίχας, www.protagon.gr, 13/7/2011
Ποιος λοιπόν τα «έφαγε»;
Ας υποθέσουμε ότι το δημόσιο από την δεκαετία του 80 είχε κατά μέσο όρο 300.000 υπεράριθμους δημοσίους υπαλλήλους. Αν βάλουμε τις μέσες (σημερινές ονομαστικές, για την προσαρμογή στο ονομαστικό επίπεδο αναλαμβάνουν οι διαχρονικοί τόκοι στο χρέος) απολαβές του μέσου υπεράριθμου που δουλεύει, κατά μέσο όρο, 25 έτη και έχει πάρει σύνταξη 5 χρόνια μαζί με το εφάπαξ, μπορούμε να δούμε τι κόστισαν οι υπεράριθμοι αυτά τα τελευταία 30 χρόνια. Αν προσθέσουμε και κατά μέσο όρο 50.000 προνομιούχους υπεράριθμους σε ΔΕΚΟ, με πιο ψηλές αμοιβές, εφάπαξ κλπ, βγαίνει ένα νούμερο άνω των 230 δις ευρώ.
Προσθέστε και 300.000 ελεύθερους επαγγελματίες - συστηματικούς μεγαλοφοροφυγάδες ΦΜΥ και ΦΠΑ, προσθέστε και τις «μίζες» των πολιτικών που ανέφερα στο προηγούμενο άρθρο - και να πώς έκλεισε το νούμερο του χρέους.
Με άλλα λόγια ο κ.Πάγκαλος είχε άδικο: Όχι δεν τα «έφαγαν» όλοι. Όπως δεν έχουν δίκιο και όσοι υποστηρίζουν ότι τα «έφαγαν» μόνο οι πολιτικοί. Τα «έφαγε» πολύ απλά ένα 7%-10% των πολιτών της χώρας.
Φυσικά η ευθύνη των πολιτικών ήταν τεράστια. Αυτό που έκαναν ήταν ότι μοίραζαν «δώρα» για λογαριασμό του φορολογούμενου και των Ευρωπαίων πιστωτών αξίας είτε ενός εκατομμυρίου και άνω (τόσο αξίζει η πρόσληψη στο δημόσιο στη ζωή ενός ατόμου) είτε δυο εκατομμυρίων και άνω (τόσο αξίζει η πρόσληψη στις ΔΕΚΟ). Με αυτά τα «δώρα» διασφάλιζαν την επανεκλογή τους για δεκαετίες και με όλα τα οφέλη που την συνόδευε. Πρώτο και πάνω απ' όλα, την μεγιστοποίηση της εξουσίας τους και δεύτερον τα όχι ευκαταφρόνητα υλικά οφέλη που συνοδεύουν την άσκηση του βουλευτικού επαγγέλματος (μισθός, αμάξι, δυνατότητα να προσλάβουν τη γυναίκα και κόρη στο γραφείο, κλπ). Τα οφέλη αυτά υπολογίζονται ότι αξίζουν για τον κάθε πολιτικό τουλάχιστον 5 εκ. ευρώ κατά τη διάρκεια της ζωής τους (200.000 απολαβές το χρόνο, για 20 χρόνια πολιτικής κάνει 4 εκατομμύρια μόνο, χωρίς να υπολογίζονται αυτοκίνητα, συντάξεις, τηλέφωνα, κλπ.)
Όμως το μεγαλύτερο οικονομικό κακό δεν το έκαναν οι υπεράριθμοι μόνο επειδή κατανάλωναν πόρους που ασφαλώς θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί αλλού. Το μεγαλύτερο κακό οφείλετο στο ότι η απασχόλησή τους έδινε λάθος σήματα στην αγορά σχετικά με τις επαγγελματικές επιλογές που θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι επόμενες γενιές. Όπως έχει δείξει στις αναλύσεις του ο (αριστερός) κοινωνιολόγος Κώστας Τσουκαλάς, ολόκληρο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα οικοδομήθηκε πάνω σε μια και μονο αρχή: Όχι πως να προσφέρει τα απαραίτητα εφόδια που απαιτούνται σε μια δυναμική και συνεχώς μεταβαλλόμενη κοινωνία, αλλά στο πώς να προετοιμάσει τους απόφοιτους να διεκδικήσουν μια θέση στο δημόσιο -σε ένα δημόσιο που φαινόταν να έχει άπειρες δυνατότητες απορρόφησης.
Με αποτέλεσμα, σήμερα η Ελλάδα να είναι στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ των 27, στην παραγωγή επιχειρηματικών και τεχνολογικών καινοτομιών καθώς και διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Και ας αφήσουμε επιτέλους τα αστεία περι «νεοφιλελευθερισμού» στην Ελλάδα: «Μετασοβιετικό» ήταν και είναι απ' άκρη σε άκρη το σύστημα, με τις περισσότερες ρυθμίσεις στην ΕΕ των 27 στις αγορές προϊόντων και εργασίας, το μεγαλύτερο κόστος κρατικής γραφειοκρατίας στις επιχειρήσεις, την δίωξη κάθε ανεξάρτητης επιχειρηματικής δραστηριότητας, την δημιουργία κρατικά ευνοούμενων «ολιγαρχών», το χαμηλότερο ποσοστό ξένων επενδύσεων στην ΕΕ των 27 κλπ.
Η μόνη διαφορά της Ελλάδας από το σύστημα Πούτιν είναι, όπως υποστήριξε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του πρόσφατα ο αφρικανολόγος καθηγητής Α.Χουλιάρας, ότι ενώ το σύστημα Πούτιν τρέφεται από την εξαγωγή πρώτων υλών, το Ελληνικό μετασοβιετικό σύστημα τρεφόταν για την αναπαραγωγή του από τον συνεχή εξωτερικό δανεισμό.
Τάκης Μίχας, www.protagon.gr, 16/7/2011
Σχόλια